Vắc xin Bexsero là gì? Tác dụng, lịch tiêm và đối tượng chỉ định

Tác giả: ECO Pharma

Tham vấn y khoa: BS.CKI. PHẠM MẠNH HOÀN

Có khoảng 1 trong 20 trẻ tử vong vì nhiễm vi khuẩn não mô cầu nhóm B. Những trường hợp sống sót có thể bị khuyết tật vĩnh viễn, chẳng hạn như tổn thương não, động kinh, mất thính lực hoặc phải cắt cụt các chi. Vắc xin Bexsero là một công cụ quan trọng giúp bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh này. 

 

Vắc xin Bexsero là gì?

Bexsero là vắc xin dùng để tiêm chủng cho trẻ từ 2 tháng tuổi trở lên, thanh thiếu niên và người lớn để phòng bệnh do Neisseria meningitidis nhóm B gây ra. Đây là một loại vi khuẩn gây viêm màng não, một bệnh nhiễm trùng rất nghiêm trọng.

Vắc xin Bexsero được sản xuất bởi hãng dược phẩm GlaxoSmithKline – GSK. GSK là công ty dược phẩm của Anh Quốc, trụ sở tại Brentford, London. 

Vi khuẩn não mô cầu nhóm B là nguyên nhân gây nhiễm trùng đe dọa tính mạng con người trên toàn thế giới, bao gồm viêm màng não và nhiễm trùng huyết. Chúng cũng là tác nhân truyền nhiễm hàng đầu gây tử vong cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ ở Anh. Có 12 nhóm vi khuẩn não mô cầu được biết đến. Viêm màng não và nhiễm trùng huyết do vi khuẩn não mô cầu nhóm B gây ra có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. 

Vaccine Bexsero GSK có tác dụng gì?

Vắc xin này có tác dụng ngăn ngừa bệnh nhiễm trùng do Neisseria meningitidis nhóm B gây ra, có thể gây tử vong. Nhiễm trùng này có thể gây ra các vấn đề nguy hiểm như mất thính giác, các vấn đề về não/thần kinh, tê liệt, mù, co giật,… ngay cả khi điều trị bằng kháng sinh.

Bexsero hoạt động bằng cách tăng khả năng miễn dịch tự nhiên của cơ thể chống lại vi khuẩn gây bệnh viêm màng não mô cầu. Tiêm vắc xin là cách tốt nhất để ngăn ngừa nhiễm trùng. Tuy nhiên, giống như bất kỳ loại vắc xin nào, nó có thể không bảo vệ hoàn toàn cho tất cả những người được tiêm chủng. 

Sau đây là hai nghiên cứu chính cho thấy Bexsero có hiệu quả trong việc kích thích phản ứng miễn dịch đối với N. meningitidis nhóm B. Các nghiên cứu đã đo lường việc sản xuất các kháng thể bảo vệ có khả năng tiêu diệt vi khuẩn.

• Nghiên cứu đầu tiên có sự tham gia của 2.627 trẻ em được hai tháng tuổi. Kết quả cho thấy vắc xin có hiệu quả trong việc kích thích phản ứng miễn dịch đối với N. meningitidis nhóm B.
• Nghiên cứu thứ hai bao gồm 1.631 thanh thiếu niên trong độ tuổi từ 11 đến 17. Hiệu quả của việc dùng một, hai hoặc ba liều Bexsero (cách nhau ít nhất một tháng) được so sánh với việc dùng giả dược. Nghiên cứu cho thấy vắc xin này có hiệu quả trong việc kích thích phản ứng miễn dịch đối với N. meningitidis nhóm B và cần có hai liều để tạo ra phản ứng miễn dịch đầy đủ.

Một nghiên cứu hỗ trợ nhỏ hơn cũng được thực hiện ở người lớn và kết quả tương tự cũng được thấy trong nghiên cứu này.

Cơ chế hoạt động của vaccine Bexsero GSK

Vắc xin hoạt động bằng cách “dạy” hệ thống miễn dịch (hệ thống phòng vệ tự nhiên của cơ thể) cách tự bảo vệ mình trước bệnh tật. Khi một người được tiêm vắc xin, hệ thống miễn dịch sẽ nhận ra các thành phần kháng nguyên của vi khuẩn có trong vắc xin là “ngoại lai” và tạo ra kháng thể chống lại chúng.

Khi người đó tiếp xúc với vi khuẩn, các kháng thể này cùng với các thành phần khác của hệ thống miễn dịch sẽ có thể tiêu diệt vi khuẩn và giúp bảo vệ chống lại bệnh tật. Bexsero chứa bốn protein được tìm thấy trên bề mặt tế bào của vi khuẩn N. meningitidis nhóm B. Các protein được cố định vào một hợp chất có chứa nhôm để kích thích phản ứng miễn dịch tốt hơn. 

Đối tượng được chỉ định và chống chỉ định tiêm Bexsero vaccine phòng ngừa viêm não mô cầu tuýp B

1. Trường hợp được chỉ định

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh (CDC) khuyến nghị tiêm ngừa viêm màng não cầu khuẩn cho tất cả trẻ vị thành niên và thanh thiếu niên. Trong một số trường hợp nhất định, CDC cũng khuyến nghị những trẻ em và người lớn khác nên chủng ngừa viêm màng não cầu khuẩn. 

Thanh thiếu niên cũng nên chủng ngừa, tốt nhất là từ 16 đến 18 tuổi. Một số trẻ sơ sinh và thanh thiếu niên nhất định nên tiêm vắc xin nếu:

• Mắc một loại rối loạn miễn dịch hiếm gặp gọi là thiếu hụt thành phần bổ thể.
• Đang dùng một loại thuốc được gọi là chất ức chế bổ thể (ví dụ Soliris® hoặc Ultomiris®).
• Có lá lách bị tổn thương hoặc bệnh hồng cầu hình liềm hoặc lá lách đã bị cắt bỏ.
• Người được xác định là có nguy cơ cao bùng phát bệnh viêm màng não mô cầu nhóm huyết thanh B.

2. Trường hợp chống chỉ định tiêm

Vắc xin Bexsero chống chỉ định tiêm cho những trường hợp bị dị ứng với các hoạt chất hoặc bất kỳ thành phần nào có trong vắc xin.

Cảnh báo thận trọng trước khi tiêm

Hãy thông báo cho bác sĩ trước khi tiêm vắc xin Bexsero trong những trường hợp sau:

• Nếu bị nhiễm trùng nặng và sốt cao, việc tiêm chủng sẽ bị hoãn lại. Nếu bị nhiễm trùng nhẹ, chẳng hạn như cảm lạnh, có thể không cần phải hoãn tiêm chủng nhưng vẫn cần thông báo cho bác sĩ để xem xét.
• Nếu mắc bệnh máu khó đông hoặc bất kỳ vấn đề nào khác có thể ngăn máu đông lại bình thường, chẳng hạn như điều trị bằng thuốc làm loãng máu (thuốc chống đông máu).
• Nếu đang sử dụng thuốc eculizumab.
• Nếu trẻ sinh non (trước hoặc ở tuần thứ 28 của thai kỳ), đặc biệt nếu trẻ bị khó thở.
• Nếu bị dị ứng với kháng sinh kanamycin.

Các trường hợp khác:

• Thai kỳ: Không có đủ dữ liệu lâm sàng về việc mang thai bị phơi nhiễm với vắc xin Bexsero. Những nguy cơ tiềm ẩn đối với phụ nữ mang thai vẫn chưa được biết. Tuy nhiên, không nên ngừng tiêm chủng khi có nguy cơ phơi nhiễm cao với bệnh viêm màng não cầu khuẩn.
• Cho con bú: Không có thông tin về độ an toàn của vắc xin Bexsero đối với phụ nữ và trẻ em trong thời gian cho con bú. Những lợi ích và rủi ro phải được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra quyết định tiêm chủng trong thời gian cho con bú. Không thấy phản ứng bất lợi nào ở thỏ mẹ hoặc thỏ con được tiêm phòng cho đến ngày thứ 29 của giai đoạn cho con bú. Bexsero tạo miễn dịch ở động vật mẹ được tiêm phòng trước khi cho con bú và kháng thể được phát hiện ở con cái nhưng nồng độ kháng thể trong sữa không được xác định.
• Khả năng sinh sản: Không có dữ liệu về khả năng sinh sản ở người và không có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của con cái trong các nghiên cứu trên động vật. Ngoài ra, giống như tất cả các loại vắc xin tiêm, phải luôn có sẵn phương pháp điều trị y tế thích hợp và giám sát trong trường hợp xảy ra phản ứng phản vệ sau khi tiêm ngừa.

Cách sử dụng vắc xin viêm màng não mô cầu tuýp B Bexsero

Vắc xin Bexsero được sử dụng dưới dạng tiêm bắp sâu, nên ưu tiên tiêm ở mặt trước bên cơ đùi của trẻ ở tuổi nhũ nhi hoặc vùng cơ delta cánh tay trên ở những người lớn hơn. Nếu phải tiêm đồng thời nhiều loại vắc xin thì phải tiêm ở nhiều vị trí riêng biệt.

Phác đồ tiêm vacxin Bexsero Syringe

Sau đây là phác đồ tiêm vắc xin Bexsero:

Trẻ từ 2 đến dưới 6 tháng tuổi có lịch tiêm gồm 2 mũi cơ bản:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 2 tháng.
• Mũi nhắc được tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên, cách mũi 2 ít nhất 6 tháng.

Trẻ từ tròn 6 tháng tuổi đến dưới 12 tháng tuổi có lịch tiêm gồm 2 mũi cơ bản:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 2 tháng.
• Mũi nhắc được tiêm cho trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên, cách mũi 2 ít nhất 2 tháng.

Trẻ từ tròn 1 tuổi đến dưới 2 tuổi có lịch tiêm gồm 2 mũi cơ bản:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 2 tháng.
• Mũi nhắc được tiêm cách mũi 2 ít nhất 12 tháng.

Trẻ từ tròn 2 tuổi đến 50 tuổi có lịch tiêm gồm 2 mũi cơ bản:

• Mũi 1: Lần tiêm đầu tiên.
• Mũi 2: Cách mũi đầu tiên ít nhất 1 tháng.

Tương tác vắc xin

Sự tương tác vắc xin có thể thay đổi cách thức hoạt động của nó hoặc làm tăng nguy cơ gặp các tác dụng phụ nghiêm trọng. Bạn hãy ghi lại danh sách tất cả các sản phẩm bạn sử dụng (bao gồm thuốc kê đơn/không kê đơn và các sản phẩm thảo dược) và cho bác sĩ biết. Bạn không nên bắt đầu sử dụng, ngừng hoặc thay đổi liều lượng của bất kỳ loại thuốc nào mà chưa có sự chấp thuận của bác sĩ.

Ngoài ra, có thể tiêm Bexsero đồng thời với các kháng nguyên vắc xin dưới dạng vắc xin đơn giá hoặc phối hợp sau đây: ho gà vô bào, bạch hầu, uốn ván, Haemophilus influenzae nhóm B, bại liệt bất hoạt, viêm gan B, phế cầu cộng hợp 7 tuýp, sởi, quai bị, rubella, thủy đậu, não mô cầu cộng hợp nhóm A, C, W, Y.

Tác dụng phụ không mong muốn của vắc xin Bexsero

Những triệu chứng đau, đỏ, sưng tại chỗ tiêm, nhức đầu, sốt, ớn lạnh, buồn ngủ, mệt mỏi, đau khớp/cơ, buồn nôn, chán ăn hoặc tiêu chảy có thể xảy ra sau khi tiêm vắc xin. Nếu bất kỳ tác dụng nào trong số này kéo dài hoặc trở nên nặng hơn, hãy báo ngay cho bác sĩ.

Hiếm khi các tác dụng phụ như ngất xỉu, chóng mặt, thay đổi thị lực hoặc ù tai xảy ra ngay sau khi tiêm vắc xin. Hãy báo cho bác sĩ biết ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào trong số này. Tư thế ngồi hoặc nằm có thể giúp ích vì những triệu chứng này thường không kéo dài.

Vắc xin này đã được nghiên cứu và thử nghiệm trước khi được sử dụng. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã đánh giá rằng lợi ích mang lại cho cơ thể lớn hơn nguy cơ tác dụng phụ. Nhiều người sử dụng vắc xin này không gặp tác dụng phụ nghiêm trọng.

Hãy báo cho bác sĩ ngay lập tức nếu bạn có bất kỳ tác dụng phụ nghiêm trọng nào, bao gồm cảm giác tê/ngứa ran, yếu cơ. Phản ứng dị ứng rất nghiêm trọng với vắc xin này rất hiếm. Tuy nhiên, hãy đến cơ sở y tế gần nhất nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của phản ứng dị ứng nghiêm trọng như phát ban, ngứa/sưng (đặc biệt là ở mặt/lưỡi/cổ họng), chóng mặt nhiều, khó thở.

Cách xử lý khi trễ lịch tiêm vacxin Bexsero

Khi trễ lịch tiêm vắc xin Bexsero, bạn nên liên hệ trực tiếp cơ sở y tế nơi bạn đã đặt lịch tiêm để thông báo về việc trễ hẹn. Bác sĩ sẽ cho bạn biết thời gian tiêm vắc xin phù hợp tiếp theo. Đừng quên cung cấp những thông tin về tình trạng sức khỏe hiện tại, đặc biệt nếu bạn đang bị bệnh hoặc có bất kỳ triệu chứng nào.

Ngoài ra, bạn cũng cần xác định nguyên nhân trễ lịch để tránh lặp lại việc trễ lịch tiêm trong tương lai. Một số nguyên nhân phổ biến như quên lịch, bận rộn với công việc, gặp vấn đề về sức khỏe,… Hãy ghi chép lại lịch tiêm mới để không quên và tiêm đúng hẹn. Bạn cũng có thể sử dụng các ứng dụng nhắc nhở lịch tiêm để hỗ trợ.

Cần lưu ý rằng vắc xin Bexsero cần phải tiêm 2 mũi cơ bản và có thể được chỉ định tiêm nhắc lại để đạt hiệu quả tối ưu. Vì thế, việc tiêm vắc xin đầy đủ và đúng lịch là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe của bạn và cộng đồng. Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về việc trễ lịch tiêm vắc xin, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.